Trong nghiên cứu “Sự chênh lệch toàn cầu về ung thư và gánh nặng dự kiến vào năm 2050” được công bố trên JAMA Network Open, các tác giả đã đưa ra dự báo rằng tổng số ca mắc ung thư trên toàn cầu sẽ tăng đến 76,6% vào năm 2050.
Công trình được thực hiện bởi nhiều nhà khoa học đến từ các viện, trường ở Úc, Mỹ, Ethiopia, Rwanda, Bangladesh và Kenya, dẫn đầu bởi Đại học Charles Sturt (Úc).
Các tác giả đã phân tích dữ liệu từ 36 loại ung thư ở 185 quốc gia và vùng lãnh thổ, được thu thập bởi Đài quan sát ung thư toàn cầu, trực thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Tỉ lệ ung thư sẽ tăng cao trong các thập kỷ tới do sự già hóa dân số và nhiều yếu tố khác – Minh họa AI: ANH THƯ
Dữ liệu được sắp xếp theo các yếu tố nhân khẩu học như nhóm tuổi, giới tính, khu vực địa lý và Chỉ số phát triển con người (HDI, phản ánh thành tích trung bình về sức khỏe, giáo dục và thu nhập của một quốc gia).
Để ước tính tỉ lệ ung thư có thể thay đổi như thế nào vào năm 2050, họ đã sử dụng dự báo dân số từ Liên Hiệp Quốc, với giả định là tỉ lệ ung thư sẽ giữ nguyên đối với các nhóm dân số.
Mô hình đã được áp dụng cho dân số toàn cầu lớn hơn và già hơn được dự kiến cho năm 2050.
Kết quả cho thấy số ca mắc ung thư dự kiến sẽ tăng 76,6%, từ 20 triệu ca vào năm 2022 lên 35,3 triệu ca vào năm 2050.
Trong khi đó, số ca tử vong do bệnh này dự kiến sẽ tăng 89,7%, từ 9,7 triệu ca của năm 2022 lên 18,5 triệu ca vào năm 2050.
Sự chênh lệch cũng đặc biệt rõ rệt giữa các quốc gia có mức HDI khác nhau.
Các quốc gia có HDI thấp được dự đoán sẽ có số ca ung thư tăng gần gấp 3 lần vào năm 2050, với mức tăng 142,1% về số ca mắc và mức tăng 146,1% về số ca tử vong.
Ngược lại, các quốc gia có HDI rất cao dự kiến có mức tăng 41,7% về số ca mắc và mức tăng 56,8% về số ca tử vong.
Sự thay đổi về gánh nặng ung thư cũng được quan sát thấy ở các khu vực, nhóm tuổi và giới tính.
Nam giới có tỉ lệ mắc ung thư và tử vong cao hơn vào năm 2022 và sự chênh lệch sẽ lên tới 16% trong năm 2050.
Châu Phi dự kiến chứng kiến sự gia tăng đáng kể nhất về số ca mắc và tử vong do ung thư, với dự báo số ca mắc và tử vong tăng lần lượt là 139,4% và 146,7% vào năm 2050.
Trong khi đó, Châu Âu dự kiến có mức tăng thấp nhất về số ca mắc và tử vong do ung thư (24,6%) và tử vong (36,4%).
Vì sao tỉ lệ ung thư tăng cao?
Tỉ lệ mắc ung thư cao hơn ở một quốc gia hay vùng lãnh thổ có HDI cao chủ yếu là do các yếu tố có liên quan đến nhau: Sự già hóa dân số, lối sống ít vận động, tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn.
Bên cạnh đó, tỉ lệ chẩn đoán ra bệnh cao hơn cũng góp phần làm tăng số ca được phát hiện. Tuy nhiên điều này lại giúp hạn chế số ca tử vong.
Trong khi đó các quốc gia có HDI thấp đối diện với sự thiếu thốn các phương tiện sàng lọc, phát hiện sớm, cũng như các điều kiện chăm sóc y tế dẫn đến tỉ lệ tử vong cao.
“Việc tăng cường chất lượng và khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe, bao gồm bảo hiểm y tế toàn dân, cũng như hệ thống chăm sóc sức khỏe trong phòng ngừa, chẩn đoán sớm, quản lý và điều trị ung thư sẽ đóng vai trò tối quan trọng trong việc cải thiện kết quả lâm sàng và làm chậm các xu hướng dự kiến” – các tác giả kết luận.