Mãn kinh là một quá trình diễn ra từ từ. Thông thường phải mất khoảng 7 năm nhưng có nhiều người kéo dài trên 10 năm. Khoảng thời gian dẫn đến mãn kinh được gọi là tiền mãn kinh. Đây là lúc nồng độ hormone của phụ nữ thay đổi và chu kỳ kinh nguyệt trở nên không đều. Tiền mãn kinh thường bắt đầu ở độ tuổi 40.
Mãn kinh xảy ra khi ít nhất 12 tháng trôi qua kể từ kỳ kinh nguyệt cuối cùng. Trong thời gian này, cơ thể bạn ngừng sản xuất các hormone gây ra kinh nguyệt. Giai đoạn này có những thay đổi nội tiết tố ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể, trong đó có ham muốn tình dục ở nữ giới.
1. Thay đổi nội tiết tố, mãn kinh và ham muốn tình dục
Thời kỳ mãn kinh có thể khiến phụ nữ tăng hoặc giảm ham muốn tình dục.
Theo ThS.BS Lê Quang Dương – Giám đốc Trung tâm Phát triển Sức khỏe Bền vững – VietHealth, buồng trứng của phụ nữ bắt đầu sản xuất ít hormone giới tính hơn trong thời kỳ tiền mãn kinh. Mức estrogen thay đổi không thể đoán trước và mức progesterone giảm dần.
Tuyến thượng thận và buồng trứng tiếp tục sản xuất testosterone trong thời gian này. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải hiểu rằng các mức này cũng giảm. Mức độ giảm là kết quả tự nhiên của quá trình lão hóa và không liên quan đến thời kỳ mãn kinh .
Những thay đổi nội tiết tố này gây ra những thay đổi khác nhau về tinh thần, thể chất và cảm xúc, do đó ảnh hưởng đến:
Ham muốn tình dục
Đối với nhiều người, tiền mãn kinh và mãn kinh dẫn đến ham muốn tình dục thấp hơn. Chức năng tình dục có thể suy giảm đáng kể 20 tháng trước kỳ kinh nguyệt cuối cùng.
Nhưng đối với những người khác, mức estrogen và progesterone giảm làm cho tác dụng của testosterone trở nên rõ ràng hơn. Điều này có thể có tác dụng ngược lại, dẫn đến tăng ham muốn tình dục.
Kích thích
Sự thay đổi nội tiết tố dễ gây ảnh hưởng nhiều hơn đến ham muốn tình dục của phụ nữ – chúng cũng có thể có tác động rõ rệt đến bộ phận sinh dục , đến kích thích tình dục như tăng lưu lượng máu đến bộ phận sinh dục, âm vật mở rộng, âm đạo ẩm ướt…
Tuy nhiên, sự thay đổi nội tiết tố cũng có thể cản trở quá trình này. Ví dụ, nồng độ estrogen thấp hơn làm giảm lưu lượng máu đến bộ phận sinh dục. Lưu lượng máu giảm ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng bị kích thích của phụ nữ, cản trở khả năng sản xuất chất bôi trơn tự nhiên của cơ thể. Mô âm hộ trở nên mỏng hơn, kém đàn hồi hơn và cuối cùng là mỏng manh hơn.
Khô âm đạo , đau rát
Khô và căng âm đạo gây nóng rát, ngứa, kích ứng, tình trạng này có thể trầm trọng hơn khi kích thích hoặc thâm nhập bằng tay có nhiều khả năng gây xước, tổn thương làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
2. Suy giảm ham muốn tình dục
Phụ nữ thường ít quan tâm đến hoạt động tình dục hơn do các triệu chứng khác hoặc những thay đổi về cơ thể.
Tiền mãn kinh và mãn kinh có thể gây ra:
- Sương mù não
- Đau đầu
- Nóng bừng
- Thay đổi cân nặng
Một số triệu chứng khiến phụ nữ cảm thấy quá mệt mỏi khi quan hệ tình dục:
- Mệt mỏi
- Mất ngủ
- Đổ mồ hôi đêm
- Hội chứng chân tay bồn chồn
- Chứng ngưng thở lúc ngủ
Một số triệu chứng khiến phụ nữ ngừng quan hệ tình dục:
- Tức giận, cáu gắt
- Lo lắng
- Trầm cảm
- Thay đổi tâm trạng thường xuyên…
Các tình trạng tiềm ẩn khác làm trầm trọng thêm các triệu chứng ở bộ phận sinh dục:
- Bệnh đái tháo đường
- Bệnh thận
- Bệnh tim
- Bệnh đa xơ cứng
- Bệnh chàm âm hộ
- Bệnh vẩy nến âm hộ
Tuy nhiên, vẫn có nhiều chị em cảm thấy tự tin hơn và kiểm soát được khả năng tình dục của mình trong giai đoạn này của cuộc đời.
3. Cách giảm các triệu chứng của mãn kinh
Các bài tập sàn chậu giúp giảm các triệu chứng mãn kinh ở phụ nữ.
Kiểm soát nhiệt độ
Giữ cho căn phòng luôn mát mẻ bằng quạt hoặc máy điều hòa, đồng thời chuẩn bị thêm chăn bên cạnh phòng bị cảm lạnh. Tránh dùng chăn bông dày làm trầm trọng thêm các cơn bốc hỏa . Thay vào đó, hãy chọn khăn trải giường nhẹ làm từ chất liệu thoáng khí. Nếu có thể hãy trang bị tấm bảo vệ nệm hút ẩm hoặc tấm lót nệm làm mát giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể trong khi ngủ.
Chất bôi trơn âm đạo
Có thể bôi chất bôi trơn ngay trước hoặc trong khi quan hệ tình dục giúp giảm tình trạng khô âm đạo và các cơn đau liên quan trong thời gian ngắn.
Chất bôi trơn gốc nước thường an toàn khi sử dụng với bao cao su . Chúng có kết cấu trơn trượt gần giống với độ ẩm của âm đạo.
Chất bôi trơn gốc silicone có tác dụng lâu hơn chất bôi trơn gốc nước, vì vậy bạn sẽ không phải bôi lại thường xuyên. Chúng an toàn khi sử dụng với bao cao su.
Mặc dù chất bôi trơn gốc dầu mang lại khả năng bôi trơn tuyệt vời nhưng chúng không tương thích với bao cao su latex. Dầu sẽ phá vỡ mủ cao su, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục và mang thai ngoài ý muốn.
Kem dưỡng ẩm âm đạo
Nếu bị khô hãy sử dụng kem dưỡng ẩm âm đạo.
Bài tập sàn chậu
Tăng cường cơ sàn chậu có thể giúp kiểm soát bàng quang và ruột. Kegels là một loại bài tập sàn chậu phổ biến. Tuy nhiên nên tham khảo ý kiến bác sĩ về các bài tập phù hợp.
Các bài tập dành cho phần thân dưới như squats, lunges và một số tư thế yoga nhất định có thể mang lại cách tiếp cận đơn giản hơn để rèn luyện sàn chậu tại nhà.
Tham khảo ý kiến bác sĩ
Việc đề cập đến chủ đề tình dục với bác sĩ có thể khiến chị em cảm thấy e ngại, nhưng điều quan trọng cần nhớ là bác sĩ luôn sẵn sàng lắng nghe, tư vấn và giải quyết mọi khía cạnh về sức khỏe, tinh thần của người bệnh.