Đặc điểm của cây hạt tiêu
Hạt tiêu hay hồ tiêu là một loại dây leo, thân dài, nhẵn không mang lông, bám vào các cây khác bằng rễ. Thân cây mọc cuốn, mang lá mọc cách. Lá như lá trầu không, nhưng dài và thuôn hơn. Có hai loại nhánh: Một loại nhánh mang quả và một loại nhánh dinh dưỡng, cả hai loại nhánh đều xuất phát từ kẽ lá.
Quả hình cầu nhỏ, chừng 20 – 30 quả trên một chùm, lúc đầu màu xanh lục, sau có màu đỏ, khi chín có màu vàng, đem phơi khô thành màu đen.
Hạt tiêu có nguồn gốc từ Ấn Độ. Ở Việt Nam, cây tiêu được trồng tại nhiều tỉnh miền Nam nước ta, nhiều nhất ở Châu Đốc, Hà Tiên, Phú Quốc, Bà Rịa, Quảng Trị.
Thành phần dinh dưỡng trong hạt tiêu
Một thìa hạt tiêu đen xay chứa các thành phần với hàm lượng:
17 calo.
2 calo từ chất béo.
1 gam protein.
4 gam carbohydrate.
2 gam chất xơ.
1% vitamin A.
2% canxi.
4% sắt.
Hạt tiêu ngoài là loại gia vị thơm ngonHạt tiêu là một loại gia vị quen thuộc không chỉ mang lại hương vị tuyệt vời cho các món ăn mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe.
Hạt tiêu có tác dụng gì?
Hỗ trợ tiêu hóa
Sử dụng hạt tiêu trong bữa ăn giúp quá trình tiêu hóa thức ăn diễn ra thuận lợi nhờ hạt tiêu tăng cường bài tiết axit clohydric trong dạ dày giúp hạn chế táo bón, tiêu chảy hay đau bụng. Thêm nữa, hạt tiêu còn hạn chế sự phát triển của khí trong đường ruột, tính cay của hạt tiêu khi ăn sẽ giúp cơ thể đổ mồ hôi hay đi tiểu, nhờ đó đào thải được độc tố ra khỏi cơ thể. Toát mồ hôi cũng là một hình thức loại bỏ độc tố của cơ thể, giúp làm sạch các lỗ chân lông nhờ đó loại bỏ được được bụi bẩn đọng lại tại đó, thậm chí nó còn có thể loại bỏ nước quá mức tích tụ hay còn gọi là phù nề.
Khi đi tiểu, cơ thể có thể loại bỏ axit uric, urê, nước thừa, cũng như chất béo, vì 4% nước tiểu được cấu tạo từ chất béo. Đối với tiêu hóa, kích thích tiêu hóa có thể giúp giảm cân trong khi tăng toàn bộ hoạt động của cơ thể và ngăn chặn nhiều bệnh lý đường tiêu hóa cũng như ung thư đại trực tràng. Khả năng tống khí của nó ra ngoài là do hạt tiêu đen thực sự là một chất tiêu diệt, đẩy khí ra khỏi cơ thể bên trong theo chuyển động lành mạnh, đi xuống, thay vì ép lên trên theo cách nguy hiểm cũng như làm căng khoang ngực trên và các cơ quan quan trọng. Ngoài ra, hạt tiêu còn hạn chế việc hình thành khí trong cơ thể.
Hỗ trợ giảm cân
Không chỉ tăng cường tiêu hóa mà bề mặt hạt tiêu đen còn chứa các chất dinh dưỡng mạnh mẽ giúp phân hủy các tế bào mỡ. Việc đào thải mồ hôi và đi tiểu nhiều cũng là một cách hiệu quả để loại bỏ các chất độc hại cũng như lượng nước dư thừa ra khỏi cơ thể. Những hoạt động trên đều góp phần vào quá trình hỗ trợ giảm cân. Tuy nhiên không nên lạm dụng quá sẽ khiến cho nó phản tác dụng.
Ngăn ngừa bệnh tim
Mức cholesterol bất thường trong máu có liên quan đến các bệnh về tim mạch.
Lượng piperine có trong hạt tiêu đen có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim do tác động tăng cường lượng cholesterol trong máu một cách tự nhiên. Các nhà khoa học đã chứng minh rằng Piperine có trong hạt tiêu đen đặc biệt làm giảm cholesterol LDL (xấu) hay chất béo trung tính trong máu đồng thời làm tăng cholesterol HDL (tốt). Sự tích tụ của cholesterol xấu và chất béo trung tính trong máu dẫn đến sự hình thành các mảng bám trên thành động mạch của bạn, dẫn đến các cơn đột quỵ hay đau tim. Trong khi đó, cholesterol tốt HDL lại có trách nhiệm loại bỏ cholesterol LDL qua thành động mạch.
Có đặc tính chống viêm
Piperine – chất có trong hạt tiêu đen có đặc tính chống viêm. Viêm mãn tính có liên quan đến một loạt bệnh, bao gồm cả các bệnh tự miễn dịch, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp. Theo các nghiên cứu, piperine hoặc hạt tiêu có thể làm giảm viêm và đau do viêm khớp.
Kiểm soát lượng đường trong máu
Khi nghiên cứu tác dụng của chiết xuất hạt tiêu đen trên chuột bạch tạng do tiểu đường gây ra, liều lượng piperine thấp dường như làm giảm đáng kể lượng đường trong máu của chúng, trong khi liều cao thì ngược lại. Các nghiên cứu trên loài gặm nhấm khác cho thấy rằng piperine có thể tăng cường khả dụng sinh học của các loại thuốc được sử dụng để điều chỉnh mức đường huyết. Các nghiên cứu trên người trên bệnh nhân tiểu đường tuýp 2 cũng cho thấy mức độ giảm, bao gồm cả nhóm được sử dụng piperine kết hợp với curcumin.
Do đó sử dụng liều lượng hạt tiêu hợp lý trong bữa ăn có thể hỗ trợ rất tốt cho người bệnh tiểu đường.
Có đặc tính chống ung thư
Hạt tiêu đen cũng chứa các đặc tính giúp cơ thể chống lại vi khuẩn gây ung thư.
Ngoài ra, một số nghiên cứu trong nhiều năm đã phát hiện ra rằng piperine làm giảm sự sinh sản của các tế bào ung thư vú, tuyến tiền liệt và ruột kết…
Piperine hay hạt tiêu đen cũng cho thấy tác dụng tích cực trong việc giảm thiểu tình trạng kháng đa thuốc ở tế bào ung thư, vốn có khả năng làm giảm hiệu quả của hóa trị liệu.
Ổn định huyết áp
Hạt tiêu đen có các hợp chất chính giúp quản lý mức huyết áp trong cơ thể chúng ta. Ngoài ra, nó rất giàu vitamin C sẽ giúp tránh tăng huyết áp bằng cách tăng cường đào thải chì ra khỏi cơ thể. Hàm lượng cao các khoáng chất thiết yếu như kali, canxi và sắt trong hạt tiêu đen nói chung là các hợp chất làm giảm huyết áp. Lý do cơ bản chính của huyết áp cao có thể liên quan đến lượng natri cao trong cơ thể. Hạt tiêu đen bao gồm một lượng không đáng kể kali, rất mạnh trong việc giảm tác động của mức natri cao hơn trong cơ thể.
Tăng khả năng sinh học của các chất khác
Các nghiên cứu đã chỉ ra khả năng tăng cường sinh học hoặc khả dụng sinh học của chiết xuất hạt tiêu đen: khả năng kích thích đường tiêu hóa của chúng ta hấp thụ các chất dinh dưỡng như vitamin, khoáng chất, hợp chất thực vật cũng như các loại thuốc điều trị.
Đôi khi, gan cho phép bài tiết hoàn toàn các chất này, khiến cơ thể bị thiếu hụt và dễ mắc bệnh. Việc bổ sung chiết xuất hạt tiêu đen trong chế độ ăn uống của một người dường như ngăn chặn điều này xảy ra. Các nghiên cứu đã ghi nhận mức độ hấp thụ vitamin A, vitamin C, vitamin B6, selen, coenzyme Q10, beta-carotene, curcumin nghệ, kháng sinh và thuốc kiểm soát đường huyết nhiều hơn bình thường khi bổ sung piperine. Người ta nghĩ rằng quá trình này cũng có thể có lợi cho những người bị suy dinh dưỡng hoặc các vấn đề về hấp thụ chất dinh dưỡng.
Hạt tiêu rất tốt cho sức khỏe nhưng không nên dùng nhiều.
Liều dùng thông thường của hạt tiêu đen là bao nhiêu?
Có thể dùng 300-600 mg hạt tiêu đen một ngày, nhưng không nên vượt quá 1,5 g/ngày. Bởi vì khi dùng liều lớn, hạt tiêu đen có thể gây kích thích niêm mạc dạ dày, gây sung huyết và viêm cục bộ, gây sốt, viêm đường tiểu tiện, đi tiểu ra máu.
Piperin và piperidin độc ở liều cao, piperidin tăng huyết áp, làm tê liệt hô hấp và một số đầu dây thần kinh.
Một số lưu ý khi dùng hạt tiêu đen
Hạt tiêu đen thường an toàn khi chúng ta dùng làm gia vị (với lượng thường thấy trong thực phẩm). Tuy nhiên, tiêu đen còn có ở dạng thuốc (uống), dầu thoa lên da (thường an toàn). Uống một lượng lớn hạt tiêu đen, có thể vô tình đi vào phổi, đã được báo cáo là có thể gây tử vong, đặc biệt là ở trẻ em.
– Đối với người có rối loạn chảy máu: Piperine, một chất hóa học trong hạt tiêu đen, có thể làm chậm quá trình đông máu. Về lý thuyết, dùng tiêu đen với lượng lớn hơn lượng trong thực phẩm có thể làm tăng nguy cơ chảy máu ở những người bị rối loạn chảy máu; có thể gây ra các biến chứng chảy máu trong máu trong quá trình phẫu thuật.
Do đó, nên ngừng dùng hạt tiêu đen với lượng lớn hơn lượng trong thực phẩm ít nhất 2 tuần trước khi phẫu thuật.
– Đối với bệnh đái tháo đường: Hạt tiêu đen có thể ảnh hưởng đến lượng đường trong máu. Tiêu thụ hạt tiêu đen với lượng lớn hơn lượng trong thực phẩm có thể ảnh hưởng đến việc kiểm soát lượng đường trong máu ở những người mắc bệnh đái tháo đường (có thể cần điều chỉnh liều lượng thuốc điều trị đái tháo đường).
– Tương tác thuốc: Hạt tiêu đen có thể có tương tác với một số thuốc chữa bệnh khác như: Có thể làm tăng cyclosporine (thuốc ức chế miễn dịch); giảm đào thải lithium (một thuốc điều trị rối loạn tâm thần). Điều này có thể làm tăng lượng lithium trong cơ thể và dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng; thuốc trị đái tháo đường (dẫn đến lượng đường trong máu xuống quá thấp)…
Hạt tiêu đen có thể làm giảm tốc độ phân hủy gan của một số loại thuốc, có thể làm tăng nguy cơ mắc tác dụng phụ của một số loại thuốc như: Theophylline, bufuralol…