XEM CLIP:
Theo ghi nhận của phóng viên VietNamNet, hiện tượng sụt lún nghiêm trọng đang diễn ra tại thôn Hiệp Lực, xã Kim Lư, huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn.
Người dân rất lo lắng khi hố sụt lớn xuất hiện ngay giữa quốc lộ 3B. Đặc biệt, trong quá trình cơ quan chức năng tìm kiếm nạn nhân rơi xuống hố này, đã đặt ra nghi vấn về một hệ thống ngầm liên thông phức tạp dưới lòng đất.
Cụ thể, lực lượng chức năng khi hút nước trong ”hố tử thần” trên quốc lộ 3B đồng thời ghi nhận nước trong các hố sụt lân cận cũng rút theo. Sau khi dừng việc hút nước từ ngày 28/5, mực nước tại tất cả các hố lại đồng loạt dâng lên.
Từ thực tế này, nhu cầu xác minh nguyên nhân địa chất trở nên cấp thiết, nhằm đảm bảo an toàn cho người dân và các phương tiện lưu thông trên tuyến quốc lộ 3B.
Chuyên gia lý giải nguy cơ đến từ lòng đất
TS Nguyễn Xuân Nam – Phó Giám đốc điều hành Trung tâm Karst và Di sản Địa chất (Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản) cho biết, hiện tượng sụt lún đất tại Bắc Kạn cần được khảo sát chi tiết tại hiện trường. Tuy nhiên, có thể bước đầu xác định 5 nguyên nhân cơ bản gây ra hiện tượng nguy hiểm này.
Thứ nhất, tồn tại hệ thống hang động ngầm dưới lớp đá vôi: Khu vực thôn Hiệp Lực có địa hình núi đá vôi, là môi trường lý tưởng cho sự hình thành các hang động karst.
Nước mưa khi thấm vào đất sẽ hòa tan CO₂ trong không khí tạo thành axit cacbonic (H₂CO₃), từ đó thâm nhập vào các khe nứt trong đá vôi (CaCO₃), gây ra quá trình hòa tan karst kéo dài qua thời gian.
Ban đầu chỉ là các khe nhỏ, nhưng dần dần hình thành các khoang rỗng lớn bên dưới lòng đất. Khi các khoang này mất ổn định (do giảm nước ngầm hoặc tải trọng gia tăng), hiện tượng sập trần và sụt lún sẽ xảy ra.
Thứ 2, ảnh hưởng của các đứt gãy địa chất đang hoạt động: Khu vực này nằm trên hệ thống đứt gãy phương Đông Bắc – Tây Nam và có giao cắt với các đứt gãy khác theo phương á kinh tuyến, á vĩ tuyến.
Các vị trí giao cắt này thường tạo thành “đới yếu địa chất”, nơi dễ xảy ra sự cố địa chất nghiêm trọng. Sự hoạt động của đứt gãy có thể dẫn đến sụp đổ trần các hang động ngầm, từ đó gây ra hiện tượng sụt lún trên bề mặt.
Thứ 3, tác động của thời tiết cực đoan, đặc biệt là mưa lớn kéo dài: Mưa lớn không chỉ làm gia tăng trọng lượng phần đất đá bề mặt mà còn làm trôi vật liệu trong các khe nứt và hốc ngầm, dẫn đến hiện tượng rỗng hóa nền đất.
Những đợt mưa lớn kéo dài vừa qua tại Bắc Kạn được cho là đã góp phần thúc đẩy hiện tượng này xảy ra nhanh hơn.
Thứ 4, khai thác nước ngầm quá mức: Việc bơm hút nước ngầm phục vụ sinh hoạt và nông nghiệp nếu không được kiểm soát sẽ khiến mực nước trong các hang ngầm sụt giảm nhanh chóng.
Điều này làm mất lớp “đệm” nâng đỡ trần hang karst, khiến chúng dễ sụp đổ, gây ra sụt lún đột ngột trên bề mặt.
Thứ 5, tác động của tải trọng nhân tạo: Khu vực xảy ra sụt lún nằm ngay trên tuyến quốc lộ 3B, nơi có mật độ giao thông cao với nhiều xe tải trọng lớn lưu thông mỗi ngày.
Áp lực động và tĩnh tác động lên mặt đường trong thời gian dài có thể làm suy yếu mái vòm các khoang ngầm phía dưới, đặc biệt là trong điều kiện địa chất yếu như hiện nay.
Ngoài ra, theo TS Nguyễn Xuân Nam, một yếu tố không thể bỏ qua là sự hiện diện của khoáng sản vàng tại khu vực này.
Ông cho rằng cần xác minh liệu có hoạt động khai thác vàng trái phép trong quá khứ hay không. Việc tạo ra các hầm lò ngầm rồi không được lấp lại đúng cách có thể để lại các khoảng rỗng nguy hiểm dưới lòng đất – một nguyên nhân thường gặp trong các vụ sụt lún đột ngột.
Trước đó, vào khoảng 21h ngày 26/5, một người đi xe máy được cho là đã lao xuống hố sụt lớn giữa đường quốc lộ 3B, dù miệng hố đã có rào chắn và cảnh báo nguy hiểm.
Hố sụt này được người dân địa phương gọi là “hố tử thần” không chỉ vì mức độ nguy hiểm mà còn bởi cấu trúc địa chất phức tạp.
Tại hiện trường tìm kiếm người rơi xuống ”hố tử thần” ở Bắc Kạn, người thân của nạn nhân không rời nửa bước, khắc khoải hy vọng nhìn thấy người nhà.
Tại hiện trường, lực lượng chức năng đã dựng lều bạt, túc trực 24/24h để đảm bảo duy trì hoạt động tìm kiếm và sẵn sàng triển khai các biện pháp phù hợp khi thời tiết cho phép.
Nếu tiếp tục bơm dẫn đến nguy cơ đất bùn và vỉa đá lớn phía bên phải hố sập xuống, cản trở việc tìm kiếm của lực lượng chức năng; có thể bịt miệng đáy hố, giảm xác suất thi thể nạn nhân tự nổi lên.
Vụ việc một người điều khiển xe máy rơi xuống ‘hố tử thần’ ở Bắc Kạn vẫn chưa tìm thấy tung tích, dù đã bơm nước suốt nhiều ngày, cho thấy sự nguy hiểm của hệ thống hang ngầm tại đây.