Ẩm thực dưỡng sinh trong tiết Lập Thu năm 2024
Chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà cho biết, khí hậu lập thu là lúc thời tiết chuyển từ nóng sang mát mẻ, cũng là thời kỳ dương khí bắt đầu thu lại, âm khí lớn dần, từ dương thịnh chuyển sang âm thịnh, là mùa vạn vật đủ chín để có thể thu hoạch. Đây cũng là thời kỳ quá độ xuất hiện dương tiêu âm trưởng trong quá trình trao đổi âm dương của cơ thể con người.
Trong lí luận Đông y, thuộc tính ngũ hành của sự vật đều được phân loại theo kiểu quy nạp: Ngũ âm, ngũ vị, ngũ sắc, ngũ hóa, ngũ khí, ngũ phương, ngũ quý trong thế giới tự nhiên; ngũ tạng lục phủ, ngũ quan ngũ hình, ngũ thanh trong cơ thể con người. Từ đó có thể thấy mùa thu ứng với phế, phế ở chí là bi (buồn), buồn rầu dễ làm tổn thương phế, khí phế suy khả năng chịu đựng những yếu tố kích thích không tốt của cơ thể sẽ giảm xuống, tinh thần dễ ủ rũ, chán chường.
Bởi vậy, mọi người cần chú ý điều dưỡng tinh thần, sinh hoạt hàng ngày. Để đảm bảo sức khỏe cần tăng giúp việc kháng lạnh, tránh hàn nhập dưới đây:
Những thực phẩm nên dùng
Sau đầu mùa thu, mặc dù thời tiết vẫn còn nắng nóng nhưng mọi người sẽ bắt đầu có các triệu chứng khó chịu như da khô ngứa, miệng khô, táo bón, ho khan, chảy máu cam, đây chính là biểu hiện của “mùa thu hanh khô”. Bước vào kỳ hạn dương này, phổi rất dễ bị tổn thương. Bởi vì phổi mỏng manh và bẩn, chúng sợ khô. Hệ thống phổi bao gồm miệng, mũi, phổi và da,… Nhiều bệnh liên quan, đặc biệt là bệnh ngoài da và đường hô hấp dễ xuất hiện trong giai đoạn này.
Bạn nên ăn một số thực phẩm để dưỡng âm và làm ẩm phổi, giảm bớt tình trạng khô hanh của mùa thu, tạo nền tảng vững chắc cho cơ thể. Bệnh dị ứng vào mùa thu rất phát triển, người bị dị ứng mũi có thể chăm sóc tốt vào đầu mùa thu. Đông y chỉ ra, đầu mùa thu hãy chăm sóc phổi của bạn, và sau khi bước vào mùa đông, dị ứng sẽ ít xảy ra hơn.
Ảnh minh họa
+ Nên: thực phẩm nhuận phế, dưỡng dạ dày, củ cải, cà chua, củ từ, đậu cove, ngó sen, hạt sen, bí đỏ, long nhãn, gạo nếp, gạo tẻ, sơn trà, dứa, táo đỏ, hạch đào, mật ong, chế phẩm từ sữa, vừng. Hạn chế những đồ cay, nhiệt, dầu thực vật, rượu, hoa quả có tính hàn, lê.
+ Món ăn dưỡng sinh: cá hấp dấm, canh hạch đào nấu vừng, chè đường phèn hạt sen, quả ngào mật ong.
+ Mật ong: Có tác dụng làm ẩm phổi và giảm ho, làm ẩm ruột, giữ ẩm cho da. Sau khi thêm nước đun sôi để pha và uống, nó cũng có thể thêm nước.
+ Nước lê: làm ẩm phổi và giảm ho, trừ đàm ( đờm dãi), khử hỏa. Tuy nhiên, nó có tính lạnh, những người có thể chất thiếu hụt không nên ăn nhiều.
Đông y học chỉ ra rằng nếu ở nhà có trẻ bị viêm khí quản, bạn có thể chế biến lê hầm với đường phèn mà trẻ thích ăn sẽ giúp bổ phổi, nếu cẩn thận hơn bạn có thể cho thêm vỏ trân châu vào. Những người hay cáu gắt, thể trạng khô sẽ dễ bị chảy máu cam do niêm mạc mũi sau mùa thu khô, cũng có thể ăn lê hầm với đường phèn để dưỡng can.
+ Củ sen: củ sen sống có tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, mát huyết, cầm máu, tán huyết tiêu ứ. Sau khi nấu chín, tính chất chuyển từ lạnh sang ấm, có công dụng dưỡng huyết, khai vị, cường tỳ, dưỡng khí, dưỡng âm.
+ Củ Từ: Sau đầu mùa thu, củ từ giúp tập trung vào việc nuôi dưỡng âm phổi và âm dạ dày. Trong số các loại củ từ thông thường trên thị trường thì củ từ nếp là ngon nhất, vị dẻo và trơn hơn củ từ thường, tác dụng dưỡng ẩm cũng tốt hơn. Bạn cũng có thể ăn canh sườn heo củ từ để bồi bổ cơ thể, nhưng vì củ từ cũng là một thành phần giàu tinh bột nên những người đang giảm cân nên chú ý đến lượng ăn vào.
+ Bạch truật: Còn được gọi là “tổ yến của người nghèo”, có tác dụng dưỡng ẩm rất tốt. Bạch truật có vị ngọt, nhạt, không độc, thích hợp với các chứng như ho nhiệt phổi, ho khan phổi, nhiệt miệng, táo bón và các chứng khác.
Thực phẩm cần tránh
Chuyên gia khuyên, mọi người nên tránh thức ăn nóng và các phương pháp nấu ăn. Thức ăn nóng: bánh quy, các loại hạt, sô cô la, thức ăn cay (gừng, hành lá, ớt). Phương pháp nấu khô và nóng: chiên, nướng, rán, nướng.
Nhiều nam giới có thói quen tập thể dục ăn nhiều các loại hạt để bổ sung protein chất lượng cao. Đông y học chỉ ra rằng các loại hạt là thực phẩm khô, và những người dễ nổi nóng có thể ăn một lượng nhỏ mỗi ngày vào đầu mùa thu, và thay thế phần còn lại bằng các loại protein chất lượng cao khác. Những người có cơ địa nóng cũng không được khuyến khích ăn các loại hạt mỗi ngày. Đông y khuyên bạn nên dùng nấm trắng hầm vào đầu mùa thu để dưỡng âm và làm ẩm phổi, bổ tỳ vị và khai vị.